10. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Notları Dünya Gücü Osmanlı 1453-1595


Şimdi Konu Başlıklarımıza göz atacak olursak Şunu görebiliriz.
5.1. 1453-1520 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi Gelişmeler
5.2. Fetih ve Fatih
5.3. islam dünyası liderliği
5.4. 1520-1595 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi gelişmeler
5.5. Gücünün Zirvesinde Osmanlı
5.6. Osmanlı’nın Gücü ve Stratejik Rakipleri
5.7. Karaların ve Denizlerin Hâkimi

10. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Notları

İstanbul’un Fethinin Sebepleri-Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini koruyarak ve kışkırtarak, taht kavgalarına neden olması,
-Bizans’ın Osmanlı’ya karşı düzenlenen Haçlı seferlerini teşvik etmesi,
-Osmanlı toprak bütünlüğünü bozan bir konumda olması
-İstanbul’un boğaza hâkim bir konumda olması ve bu yüzden Karadeniz Akdeniz suyolunun anahtarı konumunda olması.
-Hz. Peygamberin övgüsüne kavuşabilmek.
SPONSOR REKLAMLAR
Osmanlıların Fetih İçin Yaptığı Hazırlıklar
-Bizans’a denizden gelebilecek yardımı önlemek amacıyla Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı’nı (Boğazkesen) yaptırdı.
-Bizans’a Balkanlardan gelebilecek muhtemel Haçlı yardımını önlemek için sınır boylarına akıncı birlikleri gönderdi.
-Surlara karşılık, şâhi adı verilen büyük toplar döktürdü.
-Haliçteki zincire karşılık gemileri karadan yürüterek Haliç’e soktu.
-İstanbul, 53 günlük bir kuşatmadan sonra 29 Mayıs 1453’te fethedildi.
-İstanbul’un Fethini Kolaylaştıran Nedenler
-Bizans ordu ve donanmasının zayıf oluşu,
-Kuşatma sırasında Avrupa’dan yardım alamaması.
Not:Bizans kuşatma sırasında sadece Venedik ve Cenevizlilerden yardım alabilmiştir.
Cenevizliler kuşatma sırasında ticari kaygılarından dolayı hem Osmanlılara, hem de Bizans’a yardım etmişlerdir.
İSTANBUL’UN FETHİNİN SONUÇLARIİstanbul’un Fethinin Dünya Tarihi Bakımından Sonuçları
-Venedik ve Ceneviz ticareti olumsuz yönde etkilenmiştir.
-Bin yıllık Bizans imparatorluğu tarihe karışmıştır.
-Ortaçağ kapanmış, Yeniçağ başlamıştır.
-İstanbul’dan kaçan Bizanslı bilim adamları Avrupa’da Rönesans ve Reform hareketlerinin başlamasında etkili olmuşlardır.
-Feodalite (derebeylik) sistemi çözülmeye başlamıştır.
İstanbul’un Fethinin Türk Tarihi Bakımından Sonuçları
-Osmanlı Devleti Yükselme dönemine girmiştir.
-Başkent Edirne’den İstanbul’a taşınmıştır.
-Osmanlı toprak bütünlüğü sağlanmıştır. Osmanlı’nın Anadolu-Rumeli geçişi kolaylaşmıştır.
-Osmanlı toprakları arasında sürekli sorun çıkaran bir fitne yuvası ortadan kaldırılmıştır.
-Karadeniz-Akdeniz deniz ticaret yolunun denetimi Osmanlılara geçmiştir.
-Osmanlı Devleti İslam dünyasında haklı bir şöhret ve itibara kavuşmuştur.

1-Bayezid ve Cem Sultan
-Fatih’in, 1481’de vefat etmesi üzerine II. Bayezid tahta çıktı.
-II. Bayezid’e karşı kardeşi Cem Sultan taht mücadelesine girişti.
-Cem Sultan, ağabeyi ile girdiği taht mücadelesini kaybederek Memlûklular’a sığındı.
-Cem Sultan, Karamanoğluları’nın desteği ile tekrar II. Bayezid’e karşı giriştiği mücadeleyi kaybetti.
-Rumeli’ye geçerek Rodos Şövalyeleri’ne sığındı.
-Rodos Şövalyeleri tarafından Fransa’ya nakledilen Cem Sultan, Hristiyan hükümdarlar tarafından bir Haçlı Seferi’nde kullanılmak üzere 1489’da Roma’ya getirildi.
-Cem Sultan Olayı, devletin iç sorunu iken devletlerarası bir sorun hâline geldi.
-On üç yıl süren sürgün hayatının ardından Cem Sultan, 1495’te Napoli’de ölmüştür.

1. Selim (Yavuz) dönemi Ders Notları

yavuz sultan selim
yavuz sultan selim
OSMANLI-SAFEVİ İLİŞKİLERİ
• Şah İsmail, 1502’de Akkoyunlu Devleti’ni yıkarak Safevi Devleti’ni kurmuştu.
• Devlet, Şii mezhebine bağlıydı.
• Şah İsmail, Anadolu’ya gönderdiği adamlar ile Şiiliği yaymak ve Anadolu’da Osmanlı hâkimiyetini yıkmak için isyanlar çıkartmaktaydı. Bu isyanlardan Şahkulu isyanı uzun süre bastırılamamıştır (1511).
• Şahkulu İsyanı’nı bastırmada II. Bayezit’in yetersizliği ortaya çıkmış, bu da taht değişikliğine zemin hazırlamıştır.
• II. Bayezit, tahtı büyük oğlu Ahmet’e bırkmak istediyse de, yeniçerilerin baskısı sonucu padişahlığı, Yavuz Sultan Selim’e devretmek zorunda kaldı.
• Taht mücadelesinin bitmemesi üzerine kardeşleri Korkut ve Ahmet öldürüldüler.
Çaldıran Savaşı
• Şah Ismail’in Anadolu’da Şiiliği yayması ve isyanlar çıkartması karşısında İran üzerine bir sefer düzenleyen Yavuz, Çaldıran’da teknik üstünlüğünün de etkisiyle büyük bir zafer kazanmıştır (1514).
Sonuçları
• Şah İsmail ailesini ve hazinesini bırakarak canını zor kurtarmıştır.
• Belli bir süre için Safevi tehdidi ve Şii tehlikesi önlenmiştir.
• 1515 Turandağ Savaşı’yla Dulkadiroğulları’na son verilmiştir.
• Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlanmıştır.
• Memlûklerle sınır komşusu olunmuştur.
OSMANLI-MEMLUK İLİŞKİLERİ
ilişkilerin Bozulma Sebepleri
• Fatih zamanından beri devam eden Hicaz suyolları sorunu
Osmanlı-Memliık Savaşları (1516-1517)
Sebepleri
• Memlûkler’in Safeviler ile işbirliği yapması
• Ramazanoğulları üzerinde Hâkimiyet mücadelesi
• Yavuz’un İslam dünyasında birliği sağlamak istemesi
• Baharat yolunu ele geçirmek istemesi
Sonuçları
• 1516 Mercidabık Savaşı’nda Kansu Gayri mağlup edilerek Suriye, Filistin ve Kudüs, 1517 Ridaniye Savaşı’nda Tomanbay mağlup edilerek Mısır ve savaşılmadan Hicaz ele geçirilmiştir.
• Memlûklüler yıkılmıştır.
• Halifelik Osmanlılar’a geçmiştir.
• Osmanlı devlet yönetiminde dini özellik önem kazanmış, teokratik bir yapıya kavuşmuştur.
• Çok büyük ganimetler elde edilmiş ve hazine altınla dolmuştur.
• Baharat yolu Osmanlıların eline geçmiştir.
• Abbâsi halifesi ve kutsal emanetler Osmanlı koruyuculuğuna geçmiş ve Istanbul’a getirilmiştir.
• İslam dünyasında birlik sağlanmıştır.
• Venedikliler, Kıbrıs için Memlûkler’e ödediği vergiyi Osmanlı’ya ödemeye başlamışlardır.
• Kıbrıs, Girit ve Rodos hariç Doğu Akdeniz Osmanlı egemenliğine geçti.

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi

-Kanuni, babası Yavuz’un ölümünden sonra 1520 yılında tahta geçti.
-Babasından siyasi, ekonomik ve askeri açıdan çok güçlü bir devlet devralmıştı.
-Avrupa devletleri, coğrafi keşifler ve Rönesans’ın etkisiyle kalkınma çabaları içindeydi.
-Reform hareketlerinin etkisiyle dini ve siyasi karışıklıklar da yaşanıyordu.
-Roma-Germen imparatoru Şarlken, Almanya, Avusturya, Macaristan, Hollanda ve İspanya ile akrabalık bağları kurarak, Avrupa’nın en güçlü devletine sahipti.
-İngiltere ve Fransa Yüzyıl Savaşları sebebiyle güç kaybetmişlerdi.
-Şarlken, Fransa ve Balkanlar üzerinde hakimiyet kurma mücadelesine girmişti.
-Venediklilerle işbirliği yaparak Akdeniz ve Afrika kıyılarında güçlü bir donanma oluşturdu.
-Osmanlı Devleti’ne karşı iran’la ittifak yaptı.
-Dönemin güçlü devletlerinden olan Portekiz, coğrafi keşifleri gerçekleştirerek, Hindistan’a ulaşmış, Osmanlı ——–Devleti’nin kontrolündeki baharat ticaretini ele geçirmeye çalışarak Osmanlı-Portekiz mücadelesine sebep olmuştur.
SPONSOR REKLAMLAR

BATIDAKİ GELİŞMELER
Osmanlı-Macar ilişkileri-Roma-Germen İmparatorluğ’u’na ve Avusturya’ya akrabalık bağı ile bağlı olan Macaristan, Balkan topraklarını ele geçirmek istiyordu.
-Macar kralı II. Layoş, Şarlken’e güvenerek, Osmanlı’ya karşı geliyor ve Balkan devletlerini Osmanlı’ya karşı kışkırtıyordu.
Belgrad’ın Fethi (1521)-Kanuni’nin Macaristan’a gönderdiği elçinin öldürülmesi üzerine, Belgrad fethedildi.
-Avrupa’yı Balkanlara bağlayan Belgrad, Avrupa fetihleri için bir üs haline getirildi.
Mohaç Meydan Savaşı (1526)
SPONSOR REKLAMLAR
  • Macaristan’ın Belgrad’ı geri almak istemesi üzerine Omanlı-Macar ilişkileri tekrar bozuldu.
  • Fransa kralı Fransuva’nın, Roma-Germen imparatoru Şarlken’e esir düşmesi üzerine, Fransa Osmanlı Devleti’nden yardım istedi.
  • Bu sebeple Kanuni, Macaristan üzerine sefere çıktı.
  • İki saat süren savaşta 100.000’i aşkın Macar askeri etkisi hale getirildi.
  • Macaristan’ın başkenti Budin fethedildi.
  • Macaristan, Osmanlı Devleti’ne bağlandı.
  • Macar tahtına Jan Zapolya (Yanoş) getirildi.
  • Osmanlıların Orta Avrupa’daki hakimiyeti güçlendi
  • Osmanlı-Avusturya mücadelesi başladı.

Osmanlı-Avusturya ilişkileri

Viyana Kuşatması (1529)
  • Avusturya kralı Ferdinand, Yanoş’un krallığını tanımayarak, macaristan üzerinde hak iddia ediyordu.
  • Avusturya’nın Budin’i ele geçirmesi üzerine sefere çıkıldı.
  • Kanuni, Budin’i geri aldı.
  • Avusturya’nın başkenti viyana kuşatıldı.
  • Avusturyalılar, Osmanlıların karşısına çıkmaya cesaret edemediler.
  • Kanuni, kış mevsiminin yaklaşması üzerine kuşatmayı kaldırdı.
Almanya Seferi (1532) ve Avusturya-İstanbul Antlaşması (1533)-Avusturya kralı Ferdinandın Budin’i tekrar kuşatması üzerine Almanya seferine çıkıldı.
-Avusturya kralı Ferdinand ve ağabeyi Roma-Germen imparatoru Şarlken, Osmanlı ordusunun karşısına çıkmaya cesaret edemediler.
Kanuni’nin Ferdinand’a Gönderdiği Mektup“Bu zaman kadar erlık davası edersin. Meydana çık da savaşalım. Şimdiye kadar kaç defa topraklarına gelip istediğimi yapıyorum. Fakat ne senden ne de yandaşlarından ne bir haber, ne de bir iz var. isze hükümdarlık haramdır. Askerlerinden utanmaz mısın? Eğer cesaretin varsa çık meydana seninle kozlarımızı paylaşalım. Eğer bu kez de savaş meydanına çıkmazsan yiğit& namını ağzına almayasın.” (Peçevi Tarihi, s. 126)
1533 yılında yapılan İstanbul Antlaşması ile Ferdinand,
  • Macaristan işlerine karışmayacak,
  • Yanoş’un krallığını tanıyacak,
  • Avusturya kralı Osmanlı sadrazamanına denk sayılacaktı.
  • Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Avrupa’da üstünlüğü ele geçirmiştir.
İstanbul Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki sorunları çözmedi. Macar kralının ölümünden sonra Ferdinand, Maaristan’ı işgal etti. Kanuni, 1541 yılında Macar seferine çıktı. Bu sefer sonrasında Macar toprakları üç kısma ayrıldı. Asıl Macaristan Budin eyaleti olarak Osmanlı’ya katılmış, Erdel, Sigismund’a, Macaristan’ın küçük bir bölümü de vergi karşılığında Avusturya’ya bırakılmıştır. Avusturya’nın yaptığı antlaşmayı bozarak Erdel’e saldırması üzerine, Zigetvar seferi düzenlendi. Kuşatma sırasında Kanuni vefat etti. Kanuni’nin ölümü kale alındıktan sonra duyuruldu. Osmanlı ve Avusturya’nın Ballkanlar ve Orta Avrupa üzerindeki hakimiyet mücadelesi 18. yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir.
kanuni dönemi osmanlı haritası
kanuni dönemi osmanlı haritası
SPONSOR REKLAMLAR
DOĞU’DAKİ GELİŞMELEROsmanlı-İran IlişkileriSafevi tahtına Şah Ismail’in yerine Tahmasb çıkmıştı.
Osmanlı-İran ilişkilerinin Bozulma Sebepleri
  • Tahmasb’ın Osmanlı topraklarına saldırması,
  • Osmanlı’ya bağlı Bağdat valisini öldürmesi,
  • Avusturya ile ittifak kurması,
  • Osmanlı-İran ilişkilerinin bozulmasına sebep oldu.
  • Kanuni, İran üzerine dört büyük sefer düzenledi.
  • Bağdat, Karabağ, Revan, ve Nahçıvan’ı ele geçirdi.
  • İran, barış istemek zorunda kaldı.
Amasya Antlaşması (1555)
  • Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan antlaşmaya göre;
  • Bağdat, Karabağ, Revan, ve Nahçıvan Osmanlılarda kalacaktı.
  • Antlaşma 25 yıl sürecekti.
  • Amasya Antlaşması, Osmanlı Devleti ile İran arasındaki ilk antlaşmadır.
KANUNİ DÖNEMİNDE DENİZLERDE GELİŞMELER
Osmanlı Deniz Gücü
  • Osmanlı Devleti, görünüş itibarıyla bir kara devleti görümünde olsa da özellikle batı yönünde genişleyebilmek için deniz gücüne ihtiyaç duymuştur.
  • Bu dönemde denizlerde Osmanlı Devleti’nin karşısında, Venedik, Ceneviz, İspanya ve portekiz gibi güçlü devletler vardı.
  • Bayezit döneminde, Karadeniz’deki önemli ticaret limanları olan Kili ve Akkerman alındı.
  • Akdeniz’de ise Mora’daki İnebahtı, Modon, Koron ve Navarin fethedildi.
  • Osmanlı donanması, Kanuni döneminde dünyanın en güçlü deniz gücü durumuna geldi.
  • Zamanla Akdeniz, Ege ve Karadeniz bir Türk gölü haline geldi.
  • Yüzlerce yıl, Kızıldeniz ve Basra Körfezi’nin kontrolünü sağladı.
  • yüzyılın sonlarına doğru Akdeniz’de Osmanlı Devleti ve İspanya gibi iki yeni güç vardı.
  • Osmanlılar, Akdeniz’de İspanyollarla, Hint denizine ulaşarak İslam beldelerini ve Müslümanları tehdit eden Portekizlilerle mücadele etti.
  • Osmanlılar, 1516 ve 1517 yılında Suriye ve Mısır limanlarını ele geçirerek, Doğu Akdeniz kıyılarını hakimiyet altına aldılar.
  • Osmanlılar, kara ve denizlerdeki hâkimiyetlerini pekiştirmek için projeler geliştirmişlerdir.
Don-Volga Kanalı Projesi: (Hazar Denizi’ne ulaşarak Ruslara karşı Türkistan hanlıklarına yardım etmek için)
Süveyş Kanalı Projesi: (Baharat Yolu’nun güvenliği ve canlandırılması için
Marmara-Karadeniz ProjesiRodos’un Fethi (1522): Stratejik öenmi olan Rodos’un Sen-Jan şövalyelerinden alınmasıyla Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği büyük ölçüde sağlandı.
Cezayir’in Alınması (1533): Barbaros’un Kaptan-ı Derya olması ile savaşılmadan Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Preveze Deniz Zaferi (1538): Şarlken’in oluşturduğu Andrea Dorya komutasındaki haçlı donanması mağlup edilmiş, Akdeniz bir Türk gölü haline gelmiştir.
Trablusgarb’ın Fethi (1551): Şarlken’in kontrolündeki Sen Jan Şovalyeler’inden Turgut Reis tarafından alınmıştır.
Cerbe Deniz Savaşı (1559): Turgut Reis’in Andrea Dorya ile yaptığı büyük bir deniz savaşıdır. Böylece İspanyollar’ın elindeki Cerbe adası alınmıştır.
Malta Kuşatması (1565): Akdeniz’de korsanlık yapan Sen-Jan Şövalyeleri’nin elindeki ada kuşatılmışsa da Turgut Reis’in şehit düşmesi üzerine kuşatma kaldırılmıştır.
Sakız Adası’nın Fethi (1568): Cenevizlilerden Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından alınmıştır. Not: Ege’deki Türk hâkimiyeti pekişmiştir.
Akdeniz’de Kanuni döneminde tam bir üstünlük sağlanamadı.
Ancak, Kanuni’den sonra Kıbrıs’ın fethiyle Doğu Akdeniz’de tam bir üstünlük sağlandı.
SPONSOR REKLAMLAR
Kıbrıs’ın Fethi (1571)Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa, Kıbrıs’ın fethine, Avrupa devletlerini aleyhimize birleştirebileceği düşüncesiyle karşı idi.
Sokullu’nun karşı çıkmasına rağmen II. Selim, Kıbrıs’ın fethine karar verdi.
Vezir Lala Mustafa Paşa serdarlığa, Piyale Paşa donanma komutanlığına getirildi.
1570’te başlayan savaşlar sonucu Kıbrıs, 1571’de fethedildi.
Kıbrıs’ın Fethi’nin Nedenleri
  • Akdeniz ticaretinin güvenliğini sağlama düşüncesi
  • Kıbrıs’ın jeopolitik yönden çok önemli bir konumda bulunması ve zengin bir ada olması
  • Kıbrıs’ta üslenen şövalyelerin, korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırması
  • Venediklilerin Kıbrıs için ödedikleri vergiyi kesmeleri
  • Kıbrıs’ın Osmanlı egemenliğindeki Anadolu, Mısır ve Suriye sahillerine yakın olması
Kıbrıs’ın Fethi’nin Sonuçları
  • Doğu Akdeniz tamamen Osmanlı egemenliği altına girdi.
  • Mısır yolunun güvenliği sağlandı.
  • Akdeniz’deki Osmanlı egemenliği pekiştirildi.
  • Venedikliler Doğu Akdeniz’den çıkarıldı.
  • İnebahtı deniz savaşına sebep oldu.
İnebahtı Savaşı (1571)Sebep: Kıbrıs’ın fethi, Avrupa devletlerini yeniden harekete geçirdi.
Papa’nın kışkırtması ile İspanya, Malta, Venedik ve diğer Italyan devletleri birleşerek bir Haçlı donanması oluşturdular.
İki donanma İnebahtı Körfezinde karşılaştı.
Don Juan komutasındaki Haçlı donanması, İnebahtı’da Osmanlı donanmasını bozguna uğratarak gemilerini yaktı (1571).
Yenilginin Sebebi:Bu yenilgide, Kaptanıderya Müezzinzade Ali Paşa’nın denizcilerle değil, kara askerleriyle savaşa katılarak taktik hatası yapması önemli rol oynadı.
Kaptan-ı Derya Müezzinzade Ali Paşa’nın denizcilik tecrübesinin olmaması ve Osmanlı donanmasının savaşa hazır olmaması Osmanlıların savaşı kaybetmelerine neden oldu (1571).
Şiddetli çarpışmalardan sonra Kaptan-ı Derya Ali Paşa ve beraberindekiler şehit düştü.
Osmanlı donanması beklemediği bir darbe aldı ve çok sayıda gemisi batırıldı.
Sonuçları:Savaşın sonunda Cezayir Beylerbeyi Uluç Ali Paşa, gemilerini kurtararak Istanbul’a getirdi.
Bu başarısından dolayı Uluç Ali Paşa, Kılıç unvanı ile kaptanıderyalığa getirildi.
İnebahtı Deniz Savaşı’nda kaybedilen donanmanın yerine, kısa zamanda daha güçlü bir donanma hazırlandı.
Donanmaya yapılan bu büyük harcama, Osmanlı ekonomini oldukça zora soktu.
Tunus’un Fethi (1574):Tunus, Kanuni zamanında Barbaros Hayrettin Paşa tarafından alınmış, ancak bir süre sonra İspanyolların eline geçmişti.
Bulunduğu coğrafi konumuyla stratejik yönden büyük öneme sahipti.
1-Selim döneminde Tunus’un fethine karar verildi.
Sinan Pasa ve Kaptanı derya Kılıç Ali Paşa komutasındaki kuvvetler 1574’te Tunus’u fethetti.
Tunus, bir beylerbeylik durumuna getirildi
Fas Sultanlığı’nın Osmanlı Himayesine Girmesi (1576)–Osmanlı Devleti ile Fas Sultanlığı arasında ilk ilişkiler Kanuni döneminde başladı.
-Taraflar arasındaki ilişkiler Osmanlı Devleti’nin Cezayir’deki gücü ile orantılı olarak gelişme gösterdi.
-XVI. yüzyılın ikinci yarısında Fas’taki iç mücadelelere karışan Osmanlı Devleti, Abdülmelik’e yardım ederek Fas Sultanı olmasını sağladı. (1576)
SPONSOR REKLAMLAR
Sebepleri:-Fas’ın Akdeniz’in Atlas Okyanusu’na çıkış kapısı olan Cebelitarık Boğazı’nı kontrol etmesi.
-Fas Sultanlığı’nın, Cezayir’in güvenliği yönünden büyük öneminin bulunması
-Kuzey Afrika kıyalarının fethi tamamlandığı sırada Fas Sultanlığı’nda taht kavgası başlamıştı. Bir kısım Faslılar -Portekiz kralından; bazıları da Osmanlı Devleti’nden yardım istediler.
-Sokullu, Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşayı, Fas Sultanlığına yardıma gönderdi. Ramazan Paşa, Fas’a giderek orayı egemenliği altına almak isteyen Portekiz kralını Vadi-üs Sebil Savaşı’nda yendi (1578).
Önemi ve Sonuçları:-Bu zaferle Fas, Osmanlı himayesine alınmış oldu.
-Bu savaşın sonunda Portekiz Krallığı, İspanya tarafından ele geçirildi.
-Bu savaştan sonra Portekizliler Hint Deniz Yolu üzerindeki etkinliklerini İngiltere ve Hollanda’ya kaptırdılar.
-Mısır’dan Fas’a kadar bütün Kuzey Afrika, Osmanlıların yönetimi ve denetimi altına girdi. Kuzey Afrika’da fetihler tamamlandı.
Kanuni Dönemindeki Hint Deniz Seferleri-Kanuni döneminde Osmanlı donanmasının diğer bir mücadele alanı da Hint Okyanusu olmuştur.
-Coğrafi keşiflerde öncü rol oynayan Portekiz, Afrikayı güneyden dolaşarak Hint Okyanusu’na ulaşmıştı.
Hint Deniz Seferleri’nin Sebepleri
  • Portekiz’in Baharat Yolu’nu denetim altına almak istemesi
  • Hintli Müslümanlara yapılan baskı
  • Portekiz’in basra Körfezi ve Kızıldeniz’ yapılan giriş ve çıkışları engellemesi
  • Gücerat sultanının yardım isteği
  • Portekiz’in Kızıldeniz’de hacca giden Müslümanlara saldırması
  • 4 sefer düzenlenmiştir. -1538 > Hadım Süleyman Paşa,
  • -1551 > Piri Reis, -1552 > Murat Reis,
  • -1553 > Seydi Ali Reis seferleri gerçekleştiren kaptanlardır.
  • Bu seferlerde, istenilen başarıya ulaşılamamıştır.
Hint Deniz Seferlerinin Başarısız Olmasının Sebepleri
  • Hint deniz seferlerine gereken önemin verilmemesi
  • Osmanlı gemilerinin okyanus sularına dayanıklı olmaması
  • Portekiz donanmasının güçlü olması
  • Hint denizi’nin Osmanlı gemicileri tarafından iyi tanınmaması
  • Gücerat sultanlarının Osmanlı donanmasına yardım etmemesi
Fransa İle İlişkiler, 1535 Kapitülasyon Antlaşması
SPONSOR REKLAMLAR
  • Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da tek güç olmasını engellemek amacıyla bir taraftan Reform hareketlerini desteklerken diğer taraftan yaptığı seferlerle Fransa Kralı Fransuva’yı kurtarmış ve tahta Şarlken karşısında güçlü tutabilmek için ekonomik ayrıcalıklar verilmiştir.
  • 1535 Kapitülasyon Antlaşması’na göre;
  • Her iki ülke gemileri karşılıklı olarak ticaret yapmakla serbest olacaktı.
  • Fransız tüccarlardan düşük gümrük vergisi alınacak.
  • Osmanlı ülkesinde yaşayan Fransızlar’ın kendi aralarındaki davalara Fransız hakimler bakacaktı.
  • Aynı haklardan Türk gemiciler de yaralanacaktı.
  • Bu antlaşma iki hükümdar hayatta kaldığı sürece devam edecektir
  • Osmanlı Devleti, kapitülasyonlarla, Akdeniz ticaretini canlandırmayı ve Avrupa’nın siyâsi birliğini bozmaya çalışmıştır.

Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Nelerdir ?

Coğrafi keşiflerin nedenleri kısaca su şekilde özetlenebilir:
1. Avrupalılar Hıristiyanlık dinini dünyaya yaymak ve dünyayı tanımak istemişlerdir.
2. Siyasal ve dinsel mücadelelerde başarısız olan Avrupalılar, daha düzgün şartlarda yaşamak istemişlerdir. Yerleşebilecekleri yeni toprakları aramaya başlamışlardır.
3. İstanbul’un fethinden sonra Türkler Doğu ticaret yolun hâkim olmuşlardır. Avrupalılar doğu ülkeleri ile ticaretin devamını sağlamak maksadıyla yeni yollar arayışı içine girmişlerdir.
4. Avrupalıların pusulayı öğrenmeleri neticesinde coğrafya bilgileri ve gemicilik faaliyetleri gelişmeye başlamıştır.
5. Krallar coğrafi keşifler sonucunda yeni yerlerden gelen malların kontrolünü ele geçirmek istemişler ve zenginliklerini arttırmaya çalışmışlardır. Bu sebeple de kaşifleri desteklemişler, onlar için uygun ortam sağlamaya çalışmışlardır.
6. Avrupalılar, ekonomik sıkıntıları aşmak için atın ve gümüş gibi değerli madenlere ihtiyaç duymaya başlamışlar ve bu ihtiyaçların karşılanması içinde yeni yerlere göz dikmeye başlamışlardır.
KEŞİFLERİN SONUÇLARI
Coğrafi Keşiflerin Siyasi Sonuçları
-Osmanlı Devleti Hint ticaret yolunun hakimiyeti için Portekizliler ile, Akdeniz hakimiyeti için ise İspanyol lar ile mücadele etti.
-Yeni ada ve kıtaların keşfi gerçekleşti.
-İspanyol ve Portekizliler geniş ülkeler elde ederek ilk sömürge imparatorluklarını kurdular.
Coğrafi Keşiflerin Ekonomik Sonuçları
-Yeni ticaret yolları bulundu, Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti.
-Akdeniz kıyısındaki limanlar önemini kaybetti. Buna karşılık Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.
-Keşfedilen bölgelerdeki değerli eşya ve madenler Avrupa’ya taşındı. 0 zamana kadar “toprak” temel zenginlik kaynağı iken, bundan sonra “altın ve gü müş” temel zenginlik kaynağı oldu.
-Burjuva sınıf ı güçlendi. Bu durum, Avrupa’nın siyasi ve sosyal yapısında değişikliklere neden oldu.
-İslam ülkeleri yoksullaştı.
-İpek yolu ticaretinin önemini kaybetmesi sonucunda Türkistan hanlıkları zayıfladı.
Coğrafi Keşifler’in Osmanlı Devleti’ndeki Etkileri:
– Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bağımsızlığı azaldı.
-Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini azalttı.
-Osmanlı topraklarında ticaret ile uğraşan köy ve kasabalarda ekonomik durum zayıfladı.
– Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler’in olumsuz etkilerini önlemek için;
– Süveyş Kanalı Projesi’ni gerçekleştirmek istedi. Fakat bunu ancak 1869’da gerçekleştirebildi.
– Hınt Okyanusu nda Portekızlıler ıle savaştı fakat ustünlük kuramadı.
– Don – Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek ipek Yolu’nu tekrar canlandırmak istedi. Fakat bunda da başarılı olamadı.
– Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar verdi.
Coğrafi Keşiflerin Bilimsel Sonuçlar
– Yeni ırklar, kültürler, hayvanlar, bitkiler keşfedildi.
– İnsanlarda merak ve araştırma isteği uyandı.
– Düşünce dünyasında önemli gelişmeler meydana geldi.
– Ronesans ve Reform Hareketlerı’ne zemin hazırlandı,
– Avrupa’da sanattan zevk alan ve sanatçıları koruyan “Mesen” sınıfı ortaya çıktı.
-Coğrafi Keşiflerin Dini Sonuçları
– Kiliseye olan güven sarsıldı.
– Hıristiyanlığa ait inançlar temelinden sarsıldı.
– Avrupa’da dine dayalı dünya görüşü değişti.
Coğrafi Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle “evrensel” bir özelliğe sahiptir. Avrupa’da daha sonra ortaya çıkacak olan gelişmelere neden olmuştur.
Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkileri Maddeler Halinde
– Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bağımlılığı azaldı.
– Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini azalttı.
– Osmanlı topraklarında ticaret ile uğraşan köy ve kasabalarda ekonomik durum zayıfladı.
– Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler’in olumsuz etkilerini önlemek için;
– Süveyş Kanalı Projesi’ni gerçekleştirmek istedi. Fakat bunu ancak 1869’da gerçekleştirebildi.
– Hınt Okyanusu nda Portekızlıler ıle savaştı fakat ustünlük kuramadı.
– Don – Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek ipek Yolu’nu tekrar canlandırmak istedi. Fakat bunda da başarılı olamadı.
– Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar verdi.

LEAVE A REPLY



Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

KIZ KULESI HIKAYESI

KARAGÖZ VE HACİVAT, KİMDİR , HAYATI

TARİH DERS NOTU